მცირე ბიზნესის მეწარმე

1. შესავალი

უცხოური ინვესტიციების მოზიდვისა და ეკონომიკის გასაძლიერებლად საქართველოს საგადასახადო კოდექსის XII თავი მცირე ბიზნესის მეწარმეებს სთავაზობს დაბეგვრის სპეციალურ რეჟიმს, რაც მნიშვნელოვან საგადასახადო შეღავათებს აწესებს. ზოგადად, საქართველოს ლაკონური კანონმდებლობის მიხედვით, ფიზიკური პირის შემოსავალი იბეგრება 20% (გარკვეული გამონაკლისების) გადასახადის განაკვეთით. თუმცა, მცირე ბიზნესის საგადასახადო მოწმობის შემთხვევაში, პირადი საშემოსავლო გადასახადის განაკვეთი მცირდება 1-3%-მდე..

2. 1% საგადასახადო განაკვეთის მცირე ბიზნესის მეწარმის სტატუსის მინიჭების პირობები.

საგადასახადო სააგენტო ანიჭებს 1% საგადასახადო განაკვეთს მცირე ბიზნესის მეწარმის სტატუსს, კერძოდ, საქართველოს შემოსავლების სამსახურს. თუ იგი დაამტკიცებს განაცხადს, გასცემს მცირე ბიზნესის სერთიფიკატს განაცხადის მიღებიდან გონივრულ ვადაში.
მცირე ბიზნესის სტატუსი პირს ენიჭება საგადასახადო ორგანოში მცირე ბიზნესის სტატუსზე განაცხადის შეტანის თვის მომდევნო თვის პირველი დღიდან და პირი სტატუსის მქონედ ითვლება ამ დღიდან.

მცირე ბიზნესის სერთიფიკატი გაიცემა უვადოდ და ძალაშია, თუ მცირე ბიზნესის სტატუსი არ გაუქმდა.

მცირე ბიზნესის მეწარმის სტატუსისთვის ფიზიკური პირი უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ პირობებს:

აკრძალული საქმიანობის ჩამონათვალი, რომელიც არ გამოიყენება მცირე ბიზნესის სტატუსისთვის:

გარდა ამისა, ზემოაღნიშნულ საქმიანობასთან ერთად, კანონმდებლობა ადგენს იმ საქმიანობის ჩამონათვალსაც, რომლის შემთხვევაშიც მცირე ბიზნესის ინდმეწარმის მიერ მიღებული შემოსავალი 1% საგადასახადო განაკვეთის ნაცვლად იბეგრება 20%. შესაბამისად, მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე ფიზიკურ პირს, გარდა აკრძალული საქმიანობისა, შეუძლია განახორციელოს ზოგადი წესით და სპეციალური საგადასახადო რეჟიმით ერთდროულად რამდენიმე საქმიანობა, მათ შორის დასაქმებიდან ხელფასის მიღება.

შემოსავლის სახეები, რომლებიც არ გამოიყენება სპეციალური საგადასახადო რეჟიმისთვის:

3. 1% საგადასახადო განაკვეთი მცირე ბიზნესის მეწარმის დაბეგვრა

ზოგადად, მცირე ბიზნესის დასაბეგრი შემოსავალი იბეგრება 1%. თუმცა, თუ ეკონომიკური საქმიანობიდან მიღებული მთლიანი შემოსავალი აღემატება 500 000 ლარს, გადასახადის განაკვეთი იზრდება 3%-მდე. მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი იბეგრება 3% განაკვეთით კალენდარული წლის ბოლომდე 500 000 ლარიანი შემოსავლის ლიმიტის გადაჭარბების დაფიქსირების შესაბამისი თვის დასაწყისიდან.

მაგალითი: გიორგის მინიჭებული აქვს მცირე ბიზნესის სტატუსი და ეწევა ეკონომიკურ საქმიანობას, კერძოდ, ფლობს „მინი მარკეტს“, სადაც დაკავებულია სურსათის საცალო ვაჭრობით. ამ საქმიანობიდან მიღებულმა დასაბეგრი შემოსავალმა 2019 წლის 20 ოქტომბერს 500 000 ლარს გადააჭარბა.

ანალიზი: საქართველოში მცირე ბიზნესის მიერ ვაჭრობიდან მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი ექვემდებარება სპეციალური რეჟიმის დაბეგვრას, მიუხედავად იმისა, რომ მისი შემოსავალი აღემატება 500 000 ლარს. 2019 წლის 1 იანვრიდან იმავე წლის 30 სექტემბრის ჩათვლით, საქართველოში ვაჭრობიდან მიღებული დასაბეგრი შემოსავალი დაიბეგრება მცირე ბიზნესისთვის დადგენილი 1% განაკვეთით, ხოლო მიღებული შემოსავალი 1 ოქტომბრიდან კალენდარული წლის ბოლომდე – ქ. მაჩვენებელი 3%.

1% მცირე ბიზნესის მეწარმეები ყოველთვიურად წარადგენენ საგადასახადო დეკლარაციას. მცირე ბიზნესის გათავისუფლება ვრცელდება მხოლოდ საშემოსავლო გადასახადზე და ის ჩვეულებრივ იხდის სხვა გადასახადებს, როგორც ამას კანონი მოითხოვს, მათ შორის დღგ-ს და დაკავების გადასახადს.

მცირე ბიზნესის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში 6000 ლარამდე გადახდილი ხელფასები არ იბეგრება გადახდის წყაროსთან დაკავების გადასახადის სახით, თუ არსებობს ერთ-ერთი შემდეგი პირობა: ა) პირი დარეგისტრირდა ინდმეწარმეად და მიენიჭა სტატუსი. მცირე ბიზნესი იმავე კალენდარული წლის განმავლობაში; ბ) მცირე ბიზნესის მეწარმის მიერ წინა კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული ჯამური შემოსავალი არ აღემატება 50 000 ლარს.

მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე პირებზე შეიძლება გამოყენებულ იქნას მიმდინარე საგადასახადო კონტროლის შემდეგი ზომები:

• საქონლის/მომსახურების შესყიდვების კონტროლი
• Ვიზუალური შემოწმება
• კონტროლი სალარო აპარატების გამოყენების წესების დაცვაზე
• დროის შესწავლა
• ინვენტარის აღება

მოთხოვნები მცირე ბიზნესის სტატუსის მქონე მეწარმეებისთვის:

• შეინახეთ სპეციალური საბუღალტრო ჟურნალი, მათ შორის ელექტრონული ფორმით
• ნაღდი ფულის მიღებისას გამოიყენეთ სალარო აპარატი
• გამოიყენეთ ზედნადები საქონლის ტრანსპორტირების ან/და მიტანისას
• საგადასახადო წლის განმავლობაში მიღებული ზარალი არ გადაიტანება შემდეგ წელს, თუ არ მოიხსნება სპეციალური საგადასახადო რეჟიმი

4. სტატუსის გაუქმება

1% საგადასახადო განაკვეთი მცირე ბიზნესის მეწარმის სტატუსი ექვემდებარება გაუქმებას, თუ:

5. 1% საგადასახადო განაკვეთის მცირე ბიზნესის მეწარმის სტატუსის მიღება უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისთვის

უცხო ქვეყნის მოქალაქე ფიზიკურ პირებს, რომლებიც გახდებიან საქართველოს რეზიდენტი, შეუძლიათ მიიღონ მცირე ბიზნესის სტატუსი. საქართველოს რეზიდენტი მთელი მიმდინარე საგადასახადო წლის განმავლობაში არის ფიზიკური პირი, რომელიც ფაქტობრივად იმყოფება საქართველოს ტერიტორიაზე 183 ან მეტი დღის განმავლობაში ამ საგადასახადო წელს დამთავრებული ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში. შესაბამისად, უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს შეუძლიათ იმოგზაურონ საზღვარგარეთ, აკეთონ თავიანთი ბიზნესი და ისარგებლონ მცირე ბიზნესის სტატუსით, თუ ისინი საქართველოში კალენდარული წლის განმავლობაში 183 დღეზე მეტ ხანს დარჩებიან. რა თქმა უნდა, ასევე უნდა გავითვალისწინოთ ორმაგი დაბეგვრის ხელშეკრულების პირობები და რამდენად გვიცავს იგი მცირე ბიზნესის სტატუსის საგადასახადო შეღავათებით სარგებლობაში.

6. დასკვნა

მცირე ბიზნესის სტატუსი ნამდვილად სთავაზობს ძალიან მნიშვნელოვან საგადასახადო შეღავათს ინდივიდუალურ მეწარმეებს საშემოსავლო გადასახადის თვალსაზრისით. თუ ინდმეწარმე საქონელს/მომსახურებას ახორციელებს საზღვარგარეთ და მის მიერ მიღებული შემოსავალი ითვლება შემოსავალად საქართველოში არსებული წყაროდან, ის არ გადაიხდის დღგ-ს, შესაბამისად მისი შემოსავალი შეიძლება დაიბეგროს მხოლოდ 1%.

დამატებითი ინფორმაციისთვის ან მცირე ბიზნესის მეწარმის სტატუსის მისაღებად დახმარების მისაღებად დაგვიკავშირდით.