თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის საწარმო

1. შესავალი

ერთ-ერთი ყველაზე პრივილეგირებული და პოპულარული სტატუსი სხვა სტატუსებს შორის საქართველოს საგადასახადო კანონმდებლობა არის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის საწარმო (შემდგომში „თიზ საწარმო”ან”FIZ კომპანია”). ამ სტატუსის მქონე სუბიექტები გათავისუფლებულნი არიან თითქმის ნებისმიერი გადასახადისგან და სარგებლობენ ხელსაყრელი საბაჟო ჩარჩოებით. ამიტომ ამ სტატუსზე ცდუნება და მოთხოვნა ძალიან დიდია, მაგრამ უპირატესობებთან ერთად მას მკაცრი შეზღუდვები და პირობებიც აქვს შესასრულებელი. ამ პოსტის მთავარი მიზანია გაეცნოთ FIZ Enterprise-ის სტატუსს და ჩამოვწეროთ მასში არსებული უპირატესობები. პირველ რიგში განვსაზღვროთ თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის საწარმო.

2. განმარტება

„თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების შესახებ“ საქართველოს კანონის თანახმად, თიზის საწარმო შეიძლება იყოს თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის ფარგლებში რეგისტრირებული ნებისმიერი იურიდიული სტრუქტურისა და საკუთრების ნებისმიერი ფორმის საწარმო (შემდგომში „თიზის ზონა”) საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული საწარმოთა რეგისტრაციის ნორმების მიხედვით.

თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა არის „საქართველოს საგადასახადო კოდექსით“ გათვალისწინებული თავისუფალი ეკონომიკური ზონის ტიპი, სადაც მოქმედებს ბიზნესისთვის ხელსაყრელი რეგულაციები, ხელსაყრელი საგადასახადო და საბაჟო რეგულაციები. ეს არის სპეციალური ტერიტორია საქართველოში 10 ჰექტარზე მეტი, განსაზღვრული საზღვრებით და კანონით მინიჭებული სპეციალური სტატუსით. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონები განკუთვნილია გარკვეული ვადით ეკონომიკური საქმიანობისთვის, ხოლო ზონაში შემავალი სუბიექტები იმართება კანონით განსაზღვრული სპეციალური ეკონომიკური და სამართლებრივი რეჟიმით.

საქართველოში ფუნქციონირებს ხუთი თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა შემდეგ ქალაქებში: ფოთი (საზღვაო პორტი), ქუთაისი (სიდიდით მესამე ქალაქი) და თბილისი (დედაქალაქი):

• ფოთის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა
• ქუთაისის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა
• თბილისის თავისუფალი ზონა
• ჰუალინგის თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა
• თბილისის ტექნოლოგიური პარკი

თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქმიანობას ახორციელებენ ამ ზონაში რეგისტრირებული საწარმოები. თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის გარეთ რეგისტრირებულ საწარმოებს (როგორც ქართული, ისე უცხოური) შეუძლიათ საქმიანობა განახორციელონ თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში ამ ზონაში რეგისტრირებული მუდმივი დაწესებულებების მეშვეობით, გარდა საქართველოს საწარმოებისა, რომლებიც ანაწილებენ ელექტროენერგიას, წყალს და ბუნებრივ აირს, ასევე ახორციელებენ საკომუნიკაციო და კანალიზაციის მომსახურებას. თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში შესაბამისი საქმიანობის განხორციელება.

თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის საწარმო საქმიანობას ეწევა საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე (თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის გარეთ), როგორც უცხოური საწარმოს მუდმივი დაწესებულება.

3. საფასური ინდუსტრიული ზონის საწარმოს უპირატესობები

თიზ საწარმოების ძირითადი პრივილეგიები, რომლებიც სარგებლობენ და რაც მას მიმზიდველს ხდის ინვესტორებისთვის, არის მნიშვნელოვანი საგადასახადო შეღავათები და ხელსაყრელი საბაჟო ჩარჩო, რომლებიც შემდეგია:

• კორპორატიული საშემოსავლო გადასახადები (CIT) (15%) გათავისუფლებულია დივიდენდის განაწილებაზე;
• დამატებული ღირებულების გადასახადი (დღგ) (18%) გათავისუფლებულია თიზ-ის ტერიტორიაზე საქონლის ექსპორტისა და რეალიზაციისგან;
• დივიდენდის გადასახადი (5%) გათავისუფლებულია გადახდილ დივიდენდებზე საშემოსავლო გადასახადის აგენტის როლზე;
• ხელფასის გადასახადი (20%)თავისუფლდება გადახდილ ხელფასზე საშემოსავლო გადასახადის აგენტის ფუნქციაზე;
• საპროცენტო გადასახადი (5%)გათავისუფლებულია საშემოსავლო გადასახადის აგენტის როლზე გადახდილ პროცენტებზე;
• ქონების გადასახადი (1%)გათავისუფლებულია თიზ ზონაში მყოფ საკუთრებაზე;
• უკუ დღგ (18%)გათავისუფლებულია;
• დღგ არ ვრცელდება უცხო ქვეყნებში წარმოებულ საქონელზე, რომელიც იმპორტირებულია თიზ-ში;
• იმპორტის გადასახადი არ ვრცელდება სხვა ქვეყანაში წარმოებულ საქონელზე, რომელიც იმპორტირებულია თიზ-ში;
• თიზ-ის სუბიექტებს შორის განხორციელებულ ტრანზაქციებზე დღგ არ ვრცელდება;
• თიზ-ში წარმოებული საქონლის საქართველოს ტერიტორიაზე ექსპორტი თავისუფალია საბაჟო გადასახადისგან;
• თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში გადახდა შესაძლებელია ნებისმიერ ვალუტაში.

საკითხავია, თუ თიზ საწარმო არ იხდის ყველა ამ გადასახადს, რა გადასახადებს იხდის? თითქმის არცერთ გადასახადს არ რჩება მხოლოდ ერთი ან ორი გამონაკლისი, ეს შეიძლება იყოს არარეზიდენტებისგან მიღებულ მომსახურებაზე საშემოსავლო გადასახადი და საქართველოს საგადასახადო კოდექსით გათვალისწინებული ოპერაციების სხვა კორპორატიული საშემოსავლო გადასახადი. მაგალითად, თუ თიზ საწარმო იყენებს საერთაშორისო გადაზიდვას ან სატრანსპორტო მომსახურებას საქართველოს არარეზიდენტი სუბიექტებისგან, მან უნდა გადაიხადოს საშემოსავლო გადასახადი 10% საქართველოში, ან თუ თიზ საწარმოს არ აქვს დოკუმენტირებული ხარჯები, მან უნდა გადაიხადოს 15% კორპორატიული საშემოსავლო გადასახადი. ხარჯების.

გთხოვთ გაითვალისწინოთ, რომ საქართველოში წარმოებული საქონლის მიყიდვა თიზ საწარმოსთვის ითვლება საექსპორტო ოპერაციად საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მიზნებისათვის და თავისუფალია დღგ-სგან. ეს ნიშნავს, რომ თუ ქართული სუბიექტები საექსპორტო რეჟიმში მოთავსებულ საქონელს FIZ Enterprise-ს სათანადო საბაჟო დეკლარაციით მიჰყიდიან, დღგ არ იქნება. წინააღმდეგ შემთხვევაში, თუ საქონლის გაყიდვა განხორციელდება უბრალოდ საბაჟო დეკლარაციის გარეშე, ეს არ განიხილება როგორც საექსპორტო ოპერაცია და დაიბეგრება ჩვეულებრივად.

თიზ საწარმო არ განიხილება, როგორც საგადასახადო აგენტი გადახდილ ხელფასთან, დივიდენდთან და პროცენტებთან მიმართებაში და არ უწევს საშემოსავლო გადასახადის დაკავება გადახდის წყაროსთან. ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ტიპის შემოსავლის მიმღები ბენეფიციარები ასევე გათავისუფლებულნი არიან საშემოსავლო გადასახადისგან. მათ თავად უნდა განაცხადონ ეს გადასახადები და გადაიხადონ ბიუჯეტში.

ზემოაღნიშნული შეღავათებიდან გამომდინარე, ელექტროენერგიის, გაზის და ა.შ. კომუნალური გადასახადი 18%-ით იაფია, ვიდრე საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე, რაც ასევე მნიშვნელოვანი და ძალიან მიმზიდველი ფაქტორია ბიზნესისთვის.

4. საფასური ინდუსტრიული ზონის საწარმოს შეზღუდვები

ჩვენ თავიდანვე ავღნიშნეთ, რომ თიზ საწარმოებს, ამდენი შეღავათებთან ერთად, აქვს მკაცრი შეზღუდვები და პირობებიც. ჯერ ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხით დავიწყოთ. თავიდანვე იყო და დღეს არის ჩანაწერი საქართველოს საგადასახადო კოდექსში (25-ე მუხლი), რომ –

• თიზის საწარმოს არ შეუძლია მომსახურება გაუწიოს საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებულ პირს (გარდა თიზის საწარმოს).
• საქართველოს მთავრობას უფლება აქვს განსაზღვროს თიზის საწარმოს მიერ არარეზიდენტისთვის (გარდა საქართველოში არარეზიდენტის მუდმივი დაწესებულებისა) მომსახურების სახეები, რომელიც ჩაითვლება ნებადართულ საქმიანობად თავისუფალი ინდუსტრიული ზონა თიზ საწარმოს მიერ.

ამ ჩანაწერებიდან გამომდინარე, ბევრს ეგონა, რომ თიზ საწარმოები შეძლებდნენ არარეზიდენტებისთვის თიზ საწარმოს მომსახურებას და გათავისუფლდებოდნენ გადასახადებისგან. თუმცა, 2020 წელს საქართველოს შემოსავლების სამსახურმა გამოსცა სპეციალური სიტუაციური მითითება, სადაც თიზ საწარმოებს ეკრძალებათ რაიმე სერვისის გაწევა, რადგან საქართველოს მთავრობას ჯერ არ დაუდგენია მომსახურების სახეები, რომელთა გაწევაც შეიძლება თიზ კომპანიამ. ასე რომ, უნდა გვახსოვდეს, რომ როდესაც ვსაუბრობთ თავისუფალ ეკონომიკურ ზონებზე ან თიზ საწარმოზე, ვგულისხმობთ საქონლის წარმოებას და გადამუშავებას და არა რაიმე სახის სერვისის მიწოდებას.

თიზ კომპანიას ეკრძალება ნებისმიერი სახის მომსახურების გაწევა როგორც ადგილობრივ, ისე არარეზიდენტ სუბიექტებზე (თიზ ტერიტორიის ფარგლებში თიზ საწარმოს გარდა).

შემდეგი აქტივობები აკრძალულია თიზის ზონაში და, შესაბამისად, თიზ საწარმოებისთვის:

• სასტუმრო და საცხოვრებელი კორპუსები;
• იარაღისა და საბრძოლო მასალის, თავდაცვის ტექნოლოგიების იმპორტი, შენახვა, წარმოება ან/და რეალიზაცია;
• ბირთვული და რადიოაქტიური ნივთიერებების იმპორტი, შენახვა, წარმოება ან/და რეალიზაცია;
• ნარკოტიკული და ფსიქოტროპული ნივთიერებების იმპორტი, შენახვა, წარმოება ან/და რეალიზაცია;
• აქციზური საქონლის (თამბაქოს ნაწარმი, ალკოჰოლი და ა.შ. პირადი მოხმარების გარდა) იმპორტი, შენახვა, წარმოება ან/და რეალიზაცია.

თიზის საწარმოებს არ აქვთ უფლება შეიძინონ მომსახურება პირისგან (გარდა სხვა თიზ საწარმოსგან), გარდა:

• ავტოტექნიკური მომსახურება;
• სწრაფი კვების სერვისი;
• Საფოსტო სერვისი;
• სამედიცინო დახმარება;
• სარეკლამო მომსახურება;
• ლაბორატორიული მომსახურება;
• დიზაინი, დიზაინის მომსახურება;
• საექსპედიციო მომსახურება;
• სახანძრო მომსახურება;
• საგამოცდო მომსახურება;
• დასუფთავებისა და ნარჩენების მართვის მომსახურება;
• ძირითადი აღჭურვილობის შეკეთების მომსახურება
• თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის ორგანიზატორის ან/და ადმინისტრაციის მიერ მოწოდებული ქონების დაქირავებასთან ან/და იჯარით გაცემასთან დაკავშირებული უსაფრთხოების მომსახურება;
• ტრანსპორტი, კომუნიკაცია, კანალიზაცია, აუდიტი და/ან საკონსულტაციო მომსახურება, ლიცენზირებული ფინანსური ინსტიტუტის მიერ ფინანსური ტრანზაქციების შესრულება ან/და ფინანსური მომსახურების მიწოდება, აგრეთვე ძირითადი საშუალებების მონტაჟის, აწყობის ან/და მშენებლობასთან დაკავშირებული მომსახურება;
• ზემოაღნიშნული სერვისების გარდა, ნებისმიერი სახის მომსახურება, თუ ამ ტიპის სერვის(ებ)ის ჯამური ღირებულება (დღგ-ს გარეშე) არ აღემატება თიზ საწარმოს წლიური შემოსავლის ან ხარჯის (მისი არჩევანის) 2%-ს.

საქართველოს საგადასახადო კოდექსის მიხედვით (მუხლი 25):

• თუ თიზის საწარმო აწვდის საქონელს საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებულ პირს (გარდა თიზის საწარმოს), თიზის საწარმო გადაიხდის ამ საქონლის მიწოდებით მიღებული/მიღებული შემოსავლის 41 TP3 ტონას (თუ საქონლის მიწოდება ხდება უფასოდ. საფასური – ასეთი საქონლის საბაზრო ფასის 4%) არა უგვიანეს თვის მე-15 დღისა საქონლის მიწოდების თვის მომდევნო თვისა.
• თუ საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებული პირი (გარდა თიზის საწარმოსა) აწვდის თიზის საწარმოს საქონელს (გარდა ელექტროენერგიის, წყლისა და ბუნებრივი აირისა, რომელიც განკუთვნილია ადგილობრივი მოხმარებისთვის ან/და წარმოებისთვის), თიზის საწარმო გადაიხდის ბაზრის 41 TP3T. მიწოდებული საქონლის ფასი არაუგვიანეს თვის მე-15 დღისა იმ თვის მომდევნო თვისა, რომელშიც საქონლის მიწოდება მოხდა.
• თუ საქართველოს კანონმდებლობით რეგისტრირებული პირი (გარდა თიზის საწარმოსა) აწვდის საქონელს თიზის საწარმოს, მიწოდებული საქონლის საბაზრო ფასი გამოიყენება დაბეგვრის მიზნით.

თიზ საწარმოები იზოლირებულია სხვა ჩვეულებრივი საწარმოებისგან და შემოიფარგლება მათთან ოპერაციით, მაგრამ არა მთლიანად. თიზის საწარმოს შეიძლება ჰქონდეს ოფისი და მისი პერსონალის გარკვეულ ნაწილს შეუძლია ნორმალურად იმუშაოს თიზის ზონის გარეთ, მაგრამ თუ მას აქვს წარმოება, უნდა ჰქონდეს თავისუფალ ეკონომიკურ ზონაში.

5. საკომისიო ინდუსტრიული ზონის საწარმოს სტატუსის მიღება

თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის საწარმო შეიძლება იყოს ნებისმიერი იურიდიული სტრუქტურისა და საკუთრების ნებისმიერი ფორმის საწარმო, რომელიც რეგისტრირებულია თავისუფალ ინდუსტრიულ ზონაში საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრული საწარმოს რეგისტრაციის ნორმებით.

თიზ საწარმოს სტატუსს ანიჭებს საქართველოს საგადასახადო ორგანოები საწარმოს უფლებამოსილი წარმომადგენლის მოთხოვნის შედეგად. ამ სტატუსის მისაღებად უნდა იყოთ საქართველოს კანონმდებლობით დარეგისტრირებული და თავისუფალ ეკონომიკურ ზონაში რეგისტრირებული ქართული საწარმო. თიზის ზონაში დასარეგისტრირებლად უნდა დაუკავშირდეთ თავისუფალი ეკონომიკური ზონის ორგანიზატორს (ზემოხსენებული ხუთი ინდუსტრიული ზონა დღეს საქართველოშია) გადაიხადოთ წლიური გადასახადი (რაც არც თუ ისე ძვირი) და აიღოთ სპეციალური ლიცენზია.

ორგანიზატორი ან/და ადმინისტრატორი არ არის თავისუფალი სამრეწველო საწარმო და ის რეგისტრირებული უნდა იყოს საქართველოს სხვა ტერიტორიაზე (თავისუფალი ინდუსტრიული ზონის გარეთ) საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ.

6. დასკვნა

საქართველოს აქვს თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება ევროკავშირთან, რაც ნიშნავს, რომ ქართული საქონლის ექსპორტი ტარიფების გარეშე შეიძლება აზიურ პროდუქტებთან შედარებით. აქედან გამომდინარე, თიზ საწარმოს სტატუსი კარგი საშუალებაა საქონლის წარმოებისა და ექსპორტისთვის ევროკავშირის ბაზრისთვის.

ბევრ ქვეყანას, მათ შორის საქართველოს, აქვს თავისუფალი ეკონომიკური ზონები, რათა განავითაროს თავისი წარმოება და ეკონომიკა. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველომ „თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების შესახებ“ კანონი 2007 წლის დასაწყისში მიიღო, თავისუფალი ინდუსტრიული ზონები არ იყო ისეთი წარმატებული, როგორც მოსალოდნელი იყო. ამას რამდენიმე ფაქტორი და მიზეზი აქვს. ჯერ ერთი, საგადასახადო კანონმდებლობა უკვე ლიბერალურია და სამეწარმეო ლიცენზიებისა და ნებართვების მიღება საქართველოში ადვილია. ასევე, უკვე არის წარმატებული თავისუფალი ეკონომიკური ზონები რეგიონში, მათ შორის მეზობელ თურქეთთან, რომელთანაც რთულია კონკურენცია. უფრო მეტიც, თავისუფალი ინდუსტრიული ზონების შესახებ კანონის თანახმად, ინვესტორი იჯარით იღებს ობიექტს თიზ-ის ტერიტორიაზე და არ აქვს უფლება მიიღოს ობიექტზე საკუთრებაში (იმ პერიოდისთვის, რისთვისაც შეიქმნა საფასური ეკონომიკური ზონა), რაც ამცირებს მის ინტერესს. თიზ საწარმოს სტატუსში. ერთ-ერთი მიზეზი ასევე შეიძლება იყოს ის, რომ საქართველოს ხელისუფლება ამას სათანადო დონეზე არ უწყობს ხელს.

დამატებითი ინფორმაციისთვის ან სტატუსის მოპოვებაში დახმარების მისაღებად დაგვიკავშირდით.